Nugulaitunik Aulaqutinik Iglunuami Aituutinik Havaami Maliguakhaq

Igluqpaqaqtunun maniqanirmi:

• Atuqtakhanut Maliktakhait
• Uuktuutikhat

---

Havakviuyuq Avatiliqiyinit (DOE) Hilaap Aalaguqniganik Havakviuyuq (CCS) pipkaiyut manikhaakhanik iglunuanik nanminiqaqtunit Nunavumi ikayuriagani ikikhivaaliriagani iliurainiganik nugulaitunik aulaqutinik atuqtunik iglunuagini. Una manikhaakhaq pipkagauyuq imaa atauhiiqluni utiqtitariaqagitumik aituutauyumik.

1. Kitkut Uuktuqtaaqqat?

• Nunavumi inuit nanminiqaqtut iglunuanik: Nunavumiutaq inuk nunaqaqluaqtumik Nunavumi.
• Tuukhiqtuq ikiniqhanik ukiuqariaqaqtut 19-nik ukiunik.
• Aituutauyuq qahaktuq atauhiiginaqluni atuni iglunuaq.

2. Hunamik hananiaqik?

• Nugulaitunik aulaqutinik atuqtunik piqaqtunik Kanatamiut Atuqpagainik Katimayit (CSA Ilariit) naunaipkutaanik:
  • Hiqiniqmit alguyaqtuutinik (qaumaniganit, PV-nikluniit) atuqtunik
  • Anuqimik atuqtunik
  • Ikayuutauyut patuliit atuqtuni quuliuyuni.
• *Naunairlugu: CSA-kunit naunaipkutit tukiqaqtut una hanahimayuq maligatigut atuinarialik atuqtaulunilu Kanatami.

3. Humut iliuraqniaraluaqigu?

• Qaagani iglunuap Nunavumi.
  • Iglunuaq uqatiaqtauyuq una “Kituliqaa igluqpanuaq hanahimayuq ahiqpani inikhami maniqiaqvikmi igilraaluniit nunamik atuqnigani huliviuyumi atuqtauhimaginagituq inuuvigiyauluni.”

4. Qagugu iliuralaaqigu?

• Iliuralaaqtat tikuaqhimayat nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik pitaaruvit agirunmit aituutikhamik.
• Havaariyat iniqhimayariaqaqtut naatinagit 12 tatqiqhiutit agiqtauniganit.
• Havaariyat iniqhialiqat, pipkaijavutit havaami akiliqtugaqnik naunaipkutinik piksaniklu uumiga nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik iliuraqniganik CCS-kunut.

5. Qanuraaluk manikmik qahakpa uvamnut?

• Uuvuga 5-tausitalamut qahaktuq atauhiiqluni atuni igluqpanuaq, utiqtitariaqagituq aituutauyuq tuukhiqtuut agiqtaukpat.

6. Qanuq uukturniaqqik?

• Uqaqvigilugit CCS-kut nalunairiagani havaat ilaulaaqniganik aituutauyumi uvani renewableenergy@gov.nu.ca -mi
• Pijavutit nalautaarutinik katraqaqtunit ihuaqutiniklu niuvaayinit iniqtiriagani havaat.
• Inijavat Igluuqpanuamik Aituuhiamik Tuukhiqtuutiknik Titiraakhaq, sainiqhimayuqlu uqatiarut nalunairiagani iliviuniraqlutit igluuqpanuamik nanminiqaqniriyaqnik.
• Naqijavat una atuliriagani tuukhiqtuut titiraakhaq.
• Tuninarijavat tuukhiqtuutit ayuqnaitpat.
  • Aipagutuaraagat, iniriiqhimayuq akituniganik manikhaqvikhamik uvanga aituuhiakvikhami. Una manikhaqvikhaq tuniuqhaktauniaquq qailraaqtunut, kivgaqtugauniaqut tamaita manikhaat tuniyauhimaliqnigini. Atulaaqtuq manikhaat tamaita tuniyaulaaqniginik nugutinagu ukiuq.

7. Humut aulaqtiniaqigu tuukhiqtuutiga?

• Tuyuutigijavat tuukhiqtuutit ukunuga Hilap Aalaguqtiqniganik Havakvianut (CCS):
  • Titiraqaqvikut uvuga Hilap Aalaguqpalianiganik Havakviuyumut, Titiraqaqvikmi Qiyuqutaanut Titiqqiqiviata Qiuqutaa 1000, Nayugaa 1330, Iqaluit, NU, X0A 0H0
  • Qaritauyakut uvuga renewableenergy@gov.nu.ca -mut
  • Kayumiktukkut uvuga (867) 975-7799
  • Upautiluni:
    • Ikluqpak 5100, Iqaluit – Hilaup Aalannguqtirninga Havagviat
    • Ikluqpak 1104A, Iqaluit – Avatiliqiyitkut Atannguyaqarviat
    • Uumayuliqiyit Titiraqvia nunagiyaqni

8. Hunamik aturiaqaqtumik CCS-kut atuqniaqat nalunaiyariagani tuukhiqtuutiga?

• Tamaita tuukhiqtuutit havaariyauyut piyauvalianignit CCS-kunit; hivuliuyut hivuliqmik kivgaqtugauniaqut atuqlugu. Tuukhiqtuut ihumagiyauyuq piyauniganik CCS-kunit iniqhimaliqat nalaumayumik piqaliqalu tamainik ikayuutinik makpiraanik.
• Tuukhiqtuutit naunaiyaqtauniaqut atuqlugit ukua:
  • Iniqtauniganik tuukhiqtuut, unalu
  • Nutauniqhanik pijutauyunik aulaniqatiaqnikhaanik.
• Hivuliqhuqtit Hilaap Aalaguqpalianiganik Havakviuyumi ihumaqhuutiqaqtut kituliqmik ihumaliurutikhamik tamaini manikhautinik tuukhiutini.

9. Qagugu naunaiqniaqa agiqtauniriyamnik?

• CCS-kut tunihiniaqut titiraqhimayumik itqaijunmik una aituuhiakhat agiqtaukmagaa imanaqluniit iluani 30 ubluut piyauniganit tuukhiqtuutit.

10. Qagugu piniaqigu aituuhiakhaq?

• Nahurilaaqtutit piyaagani aituuhiat iluani hitamat saniuniqni iniqnigani tamaita aturiaqaqtut maniliqijutit makpiraat kiguani havaaq agiqtauniganit. Una makpiraaliqijut ilaqaqniaqtuq agirutiknik.

11. Kitut akiligakhat akiliqtaulaaqat?

• Nuutaaginait piqutit, piqaqtunik Kanatamiut Atuqtainik Katimayit (CSA)* naunaipkunmik titiqniganik ilaulaaqtut.
• Nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik tamaitalu hanayakhat aturiaqaqtut iliurariagani atuqtukhaq. (Ilihimalugu: Iluingaumayuq naunaipkut ilaulaaqtunik piqutinik naniyaulaaqtuq talvani tuukhiqtuutimi atautimiuyuni.)
  • Hiqiniqmik alruyaqtuutit (qaumaniganit, PV-miluniit) atuqtunit.
  • Anurituqtut atuqtuut.
  • Ikayuutauyut patuliit atuqtuni quuliuyuni.
  • Aulaqtinigit ilaulaaqtut nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik, hanayakhaniklu aturiaqaqtut iliurariagani una, nunagiyauyumut kaniniqhamik iglunuap inigiyaani.

12. Kitut akitunigit akiligaugitpat?

• Nauvigat havaaritaqtatiluniit agiqtautinagut aituutauyuq.
• Nanminiqaqtuup havauhia.
• Ahivaqtiqnigit taja atuqtuup.
• Napajutait qanurinigit igluuqpanuap.
• Ihuaqutikhat ahiruqtuqaqat atuqtumi.
• Aulapkaininngit imaalu Munarijakhangit.
• Himauhiqniginik taja ilagiyait atuqtuup.
• Aularutit hanayakhanik piqutiniklu akungani nunagiyauyup igluuqpanuaplu.
• Akiligakhat atuqtumi ihuaqutit himiqtauyariaqaliqaq pijutauyunik ihuiniginit ilagiyait, ahiruqniqata akyaqtautilugit, iliuraqtautilugit/atuqtautilugiluniit, akiliriaqagitpataluniit ahiruqnariqata pijutauyunik. 

13. Kiya iliuraqniaqauk atuqtakhara?

• Amigaitut mikiyut nugulaitunik aulaqutinik atuqtut iglunuani uqautauyut “maguktilugu aulaqtiqlugulu” ayuqnaitulu iliurariagani (qauyimaniqariaqagituq inuk hunamikliqaa aturiaqaqtumik).
   Ihuaqhatiajavavit piqutit atuqlugit hanahiayit atuquyainik pipkagaiyunik atuqtukhami. Ilvit, havaaqaqtutit iliurariagani. Ihumagijavat havauhiq ilaulimagituq akitunigani uuma havaap.

14. Uuktuffaaqtaaqqinga Ihumaliurutimut?

• Iya, naamaginirukni tuukhiqtuutauyumi ihumaliurunmik, ihumaqhuutiqaqtutit uuktufaariaqni pijutauyumik ilituqhaqniganik ihumaliurunmiklu tuukhiqtuutivit manikhaakhanik.
• Uuktufaarutit aitutikhanik aturiaqaqtut iluani 30 ubluut una tuukhiqtumit piyauniganik ihumaliurut tuuqhiqtuutimiknik.
• Ihumaliugutaa Tuglip Ministap Avatiliqyitkut kinguliuniaqtuq.

15. Qanuriliuqniaqiq pihimaliruupku aituutauyuq?

• Niuvijavatit piqutikhat.
• Inijavat havaariyat iluani 12 tatqiqhiutit agiqtauniganit.
• Pipkaijavutit havaami akiliqhimayunik naunaipkutinik piksanik iniqhimayumik nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik iliuraqniganik CCS-kunut.

16. Hunauvat munarijakhatka?

• Pipkaiyaagani nalaumayunik, iniqhimayunik, naunaitunik hivuniqhijutinik tuukhiqtuutikni atautimiuyut, ilaqaqtuq sainiqhimayumik uqatiarutimik ukuniga.
• Niuviqniganik CSA-mik ilitaqhijutiqaqtuq nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik piqutikmik akyaqtilugulu iglunuaqnut agiqtautaaruvit CCS-kunit.
• Iliuraqniganik nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik iglunuaqni, iniqariaqaqtumik iluani ukiuqtaqtumi kikligiyaini Nunavumi.
• Pihimalutit maligatigut ihumakhuunmik tikitpagiagani iglunuit una nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik iliyauvikhaanik.
• Uqariiklutit iliurariagani piqutit atuqlutit hanahimayit atuquyainik pipkagauyunik atuqtukhami.
• Tinivaklugit tamaita akiliutinik naunaipkutit CCS-kunut naunaiyaqtakhainik, qanuriniganiklu piqutip niuvigauyup.
• Tunivaklutit piksat iniqhimayumik, nugulaitunik aulaqutinik atuqtumik iliuraqnigani. Piksat piyariaqaqtut ukuniga:
  • Iliyauhimayut hiqiniqmik PV-nik alruyaqtuutikhat / anurituutiluniit
  • Batuliiqarvik
  • Hakugiklilaarutimik munarijut nuutiriarunmiklu

17. Hunauvat GN-kut havaariyakhait?

• Pipkaiyaagani ikayuutikhanik iliknut upalugaiyaqniganik tuukhiutikhat.
• Ihivriuriagani tuukhiutit pinariqpaklugu pipkailutiklu titiqanik kiujutimiknik uqaqlutik havaariyat agiqtaukmagaa agiqtauginmataluniit iluani 30-ni ubluni piyauniganit tuukhiqtuutivit.
• Pipkaiyaagani aituutikhamik manikahaakhaqnik, agiqtauniganit tuukhiqtuutip.
• Ilaupkaqlugu nugulaitunik aulaqutinik atuqtakhaqnik CCS-kuni ukiuqtaqtumi nugulaitunik aulaqutinik havaanik naunaipkutini.

18. Qanuq tikuaqhiniaqik iliuraqlugilu ilaulaaqtut piqutit?

• Nutaaginait piqutit ilaulaaqtut uvani aituutauyumi.
• Tikuaqhijavutit piqutinik ilagiyainiklu CSA-kunit ilitariyauhimayunik.
•  Hiqiniqmit Aulaqutinik Iliuraqnigani Atuqtunik:
  • Qauyimayauyulu iliuraiviit atuqtut piqaqtut nalruyunik, igutaariipkutit, tungavikhait, kikiagit, qaagini hilamit piyariipkutit ihuaqhaqhimayut ikayuqturiagani hiqiniqmit PV-nik hakugikhivaalirutikhat. Piqaqtuq amihunik aalatqiinik agiqtauhimayunik atuqtunik tungaviliqturiagani hiqiniqtuutit qilaaganut, hanirainut, nunamuluniit.
  • Puiguqtailiyakhaq puiguqtailidjut: Tungalivilitiagitkuupkit hiqiniqmik PV-guyut iliuraivikhaini ihuaqhaqhimayunik atuqtukhamik ukunani, atulaiqniarunaqhivat akiitumik hanayaagani hiqiniqtuutit.
• Aanniqtailidjutit Ingilrutikhat:
  • Ukualu nunamut maguktijutit ikumayaktailijutit (alruyat kigiagilu), ataiqtirutit, qilamiklu qamipkautinik ayuruirutit. Ukua qanurinigit aalaguqniaqtut pijutauyunik atuqtumi. Ajikutait: ilagit hiqiniqmit hakugikhivaalirutinik nivigaviit piqaqtut ilagiyainik ikumayaktariipkutinik nivigaviinit kikiaqtuqviinilu.
  • Havaqatigijavat niuviqvigiyat / iliuraiyilu una iliuraijutit nalaumayaagani nunauniqhani alguyaqtuutini maliruagakhanik aturiaqaqtunik.
• Anuqimit alruyaqtuutinut nutiriarutit atuqtuq:
  • Anuqimit alruyaqtuutikhamik nuutirunmik atuqtumik ilaliutiyariigunaqhiyuq anurituutimut – naunaiyajavat ihuaqutinik piviknit una taimainmata nalunairiagani.

19. Nakuutqianik Atuqtakhanik

Aturiaqagituugaluit, atuquyavut ukua:

• Pijavutit pigahunik nalautaaganik havaariyani naunaiyaiyaaqni.
• Pijavutit hiqulauyanuatut itunik hiqiniqmit hakugikhilirutinik, ukua ihuatqiyauyuq nakuuniqhauvlutiklu.
• Atujavutit ukpiqnaqtumik piqutinik niuvaayi nalunaiyaqlugulu naunaipkutainik ilitaqhijutinik piqutinik qanurinikhainiklu makpiraanik.
• Havaqatigijavat qauyimayuq iliuraiyi, niuviqtitiyi, alruyaliqiyiluniit una nugulaitunik aulaqutinik atuqtakhaqnik qanuriniga nalaumakmaga nutauniqhanik qanurinikhainik aturiaqaqtunik. 
• Tikuaqhilutit piqutinik ilagiyainiklu ilitariyauhimayunik aulaniqariagani niglaumaniqmi (-40-mi alapaaqnatqiyaaniluniit).
• Nuutiriarutit:
  • Naunaiqhijavutit atuqmagaa nuutiriarutinik hanahimayunik ahiani alruyaqtuutinik napaktiqaqniginit.
  • Nuuptiriarutit hakugikniginik alruyaqtuutit amirijutiqaqtunik hakugikhivalaagitaagani nakuuniqhat aturuvit alruyaqtuqtunik iglunuaqni.
• Atujavutit 120VAC-mik hakugikniqaqtumik (e-alruyaqaqvikmik) pigahunit talimanut atuniitunik 15A-mik atuni hakugikniqaqtunik atuinaqtunik igluup iluani alruyaqtuutinik alruyaniklu.
• 120VAC-mik malruuknik kaputiviqaqtumik iliyariiqhimayunik atuinarialiknik iglumi alruyaqtuutinik taputivikni una igluunuaqni AC-mik alruyaqaqniganik ayuqnaitqiyauyuq.
• Tujavutit hakugikhilirunmik baatuliimik hakuigitaagani aturaluaqtilugu.
• Napainaqniga nakuutiajavut igluunua iliuraqviuyuup. Iglunuit ilituqhajavat naamainaqniaqmagaa napainaqnigani iliuraiviugaluaqtilugu. Qayagivaglutit!

20. Hivayaqluta

Hilaup Aalannguqtirninga Havagviat
Havagvia Avatiliqijikkut
Nunavut Kavamanga
Titiraqarvinga 1000, Nayugaa. 1330
Iqaluit, NU X0A 0H0

Hivayautaa : (867)-975-7700
Qaritauyaqvigilugit : renewableenergy@gov.nu.ca
Qaritaujakkuurutaa : https://www.climatechangenunavut.ca/